De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken ondersteunt organisaties die bibliothecaire erfgoedcollecties beheren in Vlaanderen en Brussel bij de uitvoering van hun erfgoedfuncties. Daaronder zijn de negen erkende erfgoedbibliotheken [1], maar minstens 160 andere organisaties beheren ook bibliothecair erfgoed.
We krijgen voor deze werking subsidies van de Vlaamse overheid als 'organisatie met een landelijke dienstverlenende rol' binnen het Cultureelerfgoeddecreet. Samen met tien andere landelijke dienstverleners [2], FARO [3], meemoo [4]en de Werkplaats Immaterieel Erfgoed [5] ondersteunen we de brede erfgoedsector.
Vlaamse bibliotheekcollecties zijn van ongekend niveau. Het centraal gelegen Vlaanderen speelde een veelzijdige rol in de Europese geschiedenis en dat liet rijke sporen na op onze boekenplanken. In de middeleeuwen produceerde onze regio schitterende verluchte handschriften. In de vroegmoderne periode was Vlaanderen een hoogstaand centrum van de boekproductie. De persvrijheid in het moderne België zorgde voor een buitengewoon divers aanbod aan kranten en tijdschriften. Vlaamse erfgoedinstellingen beheren dan ook bibliothecair erfgoed van internationaal belang.
Onder bibliothecair erfgoed verstaan we cultureel erfgoed van geschreven, gedrukte en born-digital publicaties. Denk daarbij ook aan strips, kaarten en plannen, e-books en bladmuziek. De collecties zijn ontstaan in alle tijdsperiodes en bestaan uit diverse dragers, zoals perkament, papier of digitale bestanden. Ze bevatten werken over alle mogelijke onderwerpen. Naast inhoudelijke en materiaaltypische diversiteit onderscheidt bibliothecair erfgoed zich door omvangrijke collecties, die hun belang vaak ontlenen aan hun herkomst en samenstelling. Tot slot zijn deze gelaagde erfgoedobjecten zowel informatiebron als materieel object, waardoor stukken met eenzelfde inhoud toch een andere erfgoedwaarde kunnen hebben.
De Collectiewijzer Erfgoedbibliotheken [6] brengt het landschap van het bibliothecair erfgoed in kaart.
De Vlaamse Erfgoedbibliotheken ondersteunt en versterkt de sector door haar expertise en overkoepelende blik. Kennisuitwisseling, samen zoeken naar oplossingen en samenwerking zijn hierbij cruciaal. Onze ondersteuning is voor kleine en grote spelers blijvend relevant.
We ontwikkelen onze diensten samen met collectiebeherende organisaties en in wisselwerking met andere gespecialiseerde organisaties binnen en buiten de cultureel-erfgoedsector, ook in het buitenland. We doen dit zo laagdrempelig mogelijk om iedereen de kans te geven te participeren. Vanuit deze bundeling van krachten werken we aan een groeiend draagvlak voor en een sterkere verankering van bibliothecair erfgoed in onze samenleving.
De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken verbindt erfgoedbibliotheken en andere organisaties die bibliothecair erfgoed beheren in Vlaanderen en Brussel.
We versterken hen in de professionele uitvoering van de erfgoedfuncties door te bouwen aan expertisenetwerken, door het vergroten van de kennis over en zichtbaarheid van dit erfgoed en door samen met de sector te werken aan gedeelde oplossingen.
Zo dragen we bij tot duurzaam bewaard en vrij toegankelijk bibliothecair erfgoed dat iedereen in onze meerstemmige samenleving inzicht, inspiratie en beleving verschaft.
Vlaanderen bezit rijke collecties geschreven, gedrukte en digitale publicaties zoals handschriften, boeken, kranten, tijdschriften, kaarten en plannen, prenten en bladmuziek. Dat bibliothecair erfgoed wordt beheerd door erfgoedbibliotheken, archiefinstellingen, musea, erfgoedverenigingen en door organisaties die erfgoedbeheer niet als kerntaak hebben. Als Vlaamse Erfgoedbibliotheken ondersteunen en verenigen we dit diverse veld rond de specifieke uitdagingen die zich stellen bij het beheer van bibliothecair erfgoed, met speciale aandacht voor actoren die moeite hebben om dat erfgoed goed te omkaderen.
Als dienstverlenende organisatie zetten we ons in voor de realisatie van een dynamisch bibliothecair erfgoedveld dat zich kenmerkt door:
Deze waarden staan daarbij voor ons centraal:
De Vlaamse Erfgoedbibliotheken vzw ondersteunt alle Nederlandstalige organisaties in Vlaanderen en Brussel die bibliothecair erfgoed beheren, zowel professioneel als op vrijwillige basis. Deze groep omvat erfgoedbibliotheken, archiefinstellingen, musea, erfgoedverenigingen en organisaties die erfgoedbeheer niet als kerntaak hebben. Want ook organisaties uit andere maatschappelijke domeinen beheren bibliothecair erfgoed: onderwijsinstellingen, bedrijven, heemkringen en religieuze instellingen.
Per initiatief zoeken we de juiste partners, voor wie de samenwerking toegevoegde waarde heeft voor hun erfgoedwerking of waaraan ze kunnen bijdragen vanuit hun expertise. We doen dat zo breed en laagdrempelig mogelijk. Naast collectiebeherende organisaties gaat het over specialisten van buitenlandse bibliotheken, academici binnen en buiten Vlaanderen en andere intermediaire organisaties, zoals FARO, meemoo, erfgoedcellen, landelijke dienstverleners, thematische en lokale netwerken en VVBAD. Met deze laatste groep stemmen we regelmatig af om tot een wederzijds versterkend aanbod te komen.
Ons deskundig en gedreven team bestaat uit experten en projectmedewerkers, ondersteund door stagiairs. Contacteer hen [7] gerust met vragen!
In het Cultureel-erfgoeddecreet dat aan de basis ligt van de oprichting van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken duikt regelmatig het woord 'cultureel-erfgoedgemeenschap' op. Dat werd ontleend aan de Kaderconventie van de Raad van Europa over de bijdrage van cultureel erfgoed aan de samenleving (Faro, 27 oktober 2005).
Met dit begrip wordt verwezen naar een groep organisaties en personen die een bijzondere waarde hechten aan specifieke aspecten van het cultureel erfgoed en die deze aspecten wensen door te geven aan toekomstige generaties. Ieder van ons behoort, bewust of onbewust, tot één of meerdere cultureel-erfgoedgemeenschappen op basis van een specifieke interesse, passie of zorg. Cultureel-erfgoedorganisaties hebben binnen zo'n gemeenschap vaak een ankerfunctie of een voorbeeldrol.
De cultureel-erfgoedgemeenschappen van de Vlaamse Erfgoedbibliotheken vinden elkaar rond de interesse en zorg voor bibliothecair erfgoed in al zijn diversiteit. Als dienstverlenende organisatie bestaat ons primaire doelpubliek uit de organisaties die bibliothecair erfgoed beheren en waarvan de collecties in zekere mate toegankelijk zijn voor de gemeenschap. We ondersteunen hen in hun werking voor de bredere erfgoedgemeenschappen rond bibliothecair erfgoed, zowel in Vlaanderen als daarbuiten.
Het gaat onder meer over de volgende groepen:
—Onderzoekers en studenten, zoals boek- en kunsthistorici, taal- en letterkundigen, heemkundigen, genealogen, journalisten enz. gebruiken dit erfgoed als bron voor onderzoek en onderwijs en valoriseren het voor de maatschappij.
—Bibliofielen, antiquaren, privéverzamelaars, restauratoren-conservatoren enz. benaderen dit erfgoed als (kunst)historisch object.
—Auteurs, typografen, boekbinders, kunstenaars, musici enz. maken nieuw werk geïnspireerd door bibliothecair erfgoed, boekgerelateerde ambachten of erfgoedbewaarplaatsen.
—Erfgoedmakelaars en andere culturele bemiddelaars, o.m. vormingsinitiatieven en onderwijsinstellingen, gebruiken dit erfgoed als bron voor culturele en educatieve doeleinden.
—Elke burger in onze meerstemmige samenleving, kansengroepen incluis, die zich verbonden en geïnspireerd voelt door bibliothecair erfgoed. Hieronder zijn ook vrijwilligers en re-enacters.
We betrekken de collectiebeherende organisaties en de bredere erfgoedgemeenschappen op alle participatieniveaus:
—Informatie delen: via onze website, nieuwsbrieven, sociale media, in het bijzonder onder de vlag 'Flandrica.be' ...
—Inbreng vragen: via nodenbevragingen, focusgroepen, het Overlegplatform, evaluaties na bv. vormingen, gebruikersonderzoek ...
—Advies vragen: via klankbordgroepen, beleidsplanningstraject, platformen rond onze databanken ...
—Samen doen, denken, beslissen: tijdens projectontwikkeling en -bijsturing, begeleidingstrajecten ...
—Laten doen, denken, beslissen: in collegagroepen, initiatieven rond collectieafstemming (bv. GovPub) ...
De Vlaamse erfgoedbibliotheken is een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) die bestaat uit de volgende leden:
Rechtspersonen
Natuurlijke personen
Volgens de statuten [48] heeft ze drie organen:
De algemene vergadering van de vzw is samengesteld uit twee vertegenwoordigers van de leden-rechtspersonen plus de natuurlijke personen die lid zijn van de vereniging:
Het bestuursorgaan van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken bestaat uit de directeurs of hoofdbibliothecarissen van de zes partnerbibliotheken (als vaste vertegenwoordigers van hun rechtspersoon) en tot bestuurders verkozen natuurlijke personen:
Het bestuursorgaan bepaalt het beleid van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken. Ze verzekert de afstemming van de verschillende initiatieven van de vzw en waakt erover dat de projecten binnen het algemene beleid van de organisatie blijven passen. Dit bestuur duidt ook de vertegenwoordigers aan die namens de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken deel uit maken van externe advies-, bestuurs- of overlegorganen.
Het bestuursorgaan delegeert de lopende zaken en het dagelijks beheer van de vereniging aan het dagelijks bestuur. Dat is ondermeer verantwoordelijk voor het financieel beheer, het personeelsbeleid, de voorbereiding van beleidsbeslissingen en de uitvoering en opvolging van beslissingen van het bestuursorgaan en de algemene vergaderingen.
Het dagelijks bestuur bestaat uit:
Voor bestuurszaken kan je contact opnemen met:
De vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken (toen nog Vlaamse Erfgoedbibliotheek) werd in 2008 opgericht als netwerk van erfgoedbibliotheken van zes diverse, representatieve bibliotheken uit de verschillende Vlaamse provincies. Dit was een belangrijke stap in het op de kaart zetten van erfgoedbibliotheken, naast musea en archieven. Samen met het kwaliteitslabel ‘erkende erfgoedbibliotheek’ was dit het startschot voor de structurele inbedding van erfgoedbibliotheken in het Vlaamse cultureel-erfgoedbeleid.
Sinds 2019 wordt de organisatie gesubsidieerd als landelijke organisatie met een dienstverlenende rol binnen het cultureel-erfgoeddecreet. Dit ging gepaard met een verbreding van onze dienstverlening naar nog meer beheerders van bibliothecair erfgoed.
[51] | [52] |
[53] |
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience [51] Antwerpen |
Openbare Bibliotheek Brugge [53] |
|
|
[54] | |
Universiteitsbibliotheek Gent [56] |
KU Leuven Bibliotheken [55] |
Elk van deze partnerbibliotheken ontplooit een werking die past in de hedendaagse praktijk en theorie van de informatie- en bibliotheekwetenschap. Elkeen bezit ook specifieke collecties en — daarmee samenhangend — een bepaalde expertise met betrekking tot alle basisfuncties van een erfgoedbibliotheek. Alle partnerbibliotheken ontvingen voor hun kwaliteitsvolle werking het label 'Erkende Erfgoedbibliotheek [57]' van de Vlaamse overheid.
Ons kantoor bevindt zich op 100 meter van NMBS-station Antwerpen-Berchem. Verlaat het station aan de achterzijde en steek de Posthoflei over. Het kantoor is dan aan de linkerkant van de Statiestraat, juist voorbij de supermarkt.
De vzw is niet btw-plichtig en heeft geen btw-nummer. Stel je factuur aan ons op zoals je dat bij een particulier zou doen.
Blijf op de hoogte van onze activiteiten via:
Wil je meer informatie over de Vlaamse Erfgoedbibliotheken of over onze diensten en initiatieven? Wil je advies over het beheer, de digitalisering, ontsluiting, preservering of conservering van erfgoedcollecties? Contacteer dan gerust één van onze medewerkers [7]. We helpen je graag verder.
Ons logo werd in 2009 ontworpen door communicatiebureau Big Bazart (nu Change Designers). We kozen voor een fris en hedendaags beeld in rood en zwart/grijs: twee veel gebruikte kleuren in de boekdrukkunst.
De jaarringen verwijzen naar papier als grondstof voor boeken, kranten en tijdschriften. Ze symboliseren ook het verleden (erfgoed) en groei (toekomst). Met enige verbeeldingskracht ziet u in het logo ook een vingerafdruk (fingerprint), een netwerk (samenwerking) of een beschermende koepel (zorg).
Toen we in 2019 van naam veranderden, behielden we het logo (maar met de nieuwe naam).
Het logo is eigendom van de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheken. Het is beschermd door het auteursrecht en mag niet worden gebruikt zonder de uitdrukkelijke toestemming van de organisatie.
De standaardversie van het logo is in kleur (grijs/rood) op een witte achtergrond. Andere varianten worden eerder bij uitzondering gebruikt.
De kleurwaarden van het logo zijn:
Voor toegelaten gebruik kan u het logo downloaden in deze veelgebruikte formaten: ai, eps, pdf, svf, wmf, jpg en png [67].